1
W dzisiejszych czasach małżeństwo obywatela polskiego z cudzoziemcem nie jest niczym nadzwyczajnym. W związku z tym na wokandach sądowych coraz częściej pojawiają się sprawy rozwodowe, w których jedną ze stron jest obcokrajowiec. Miałam okazję prowadzić kilka takich spraw i w dzisiejszym wpisie chcę odpowiedzieć na kilka pytań, które najczęściej padają ze strony małżonków zdecydowanych na rozstanie się.

W JAKIM KRAJU POWINNO TOCZYĆ SIĘ POSTĘPOWANIE?

Jest to pierwsze pytanie, na które należy odpowiedzieć podejmując decyzję o rozwodzie z małżonkiem cudzoziemcem. W przypadku, gdy małżonkowie są obywatelami polski i tutaj mają miejsce zamieszkania sprawa jest prosta – sądem właściwym dla sprawy rozwodowej będzie sąd polski. W jednym z wcześniejszych wpisów analizowałam sytuację, gdy jeden z małżonków mieszka poza granicami Polski - wpis jest dostępny tutaj.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku rozwodu z cudzoziemcem. Konieczne jest również ustalenie czy nasz małżonek pochodzi z kraju członkowskiego Unii Europejskiej czy też nie.

ROZWÓD Z OBYWATELEM KRAJU CZŁONKOWSKIEGO UE

Aby ustalić w jakim kraju powinno się toczyć postępowanie rozwodowej w przypadku rozwodu z małżonkiem obywatelem kraju członkowskiego Unii Europejskiej należy sięgnąć do Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej .
I tak zgodnie z ww. rozporządzeniem właściwe są sądy państwa członkowskiego, na terytorium którego:

  • • małżonkowie zwykle zamieszkują, lub
  • • małżonkowie ostatnio zwykle zamieszkiwali, jeśli jeden z nich nadal tam zamieszkuje, lub
  • • pozwany zwykle zamieszkuje, lub
  • • w przypadku wspólnego wniosku, którykolwiek z małżonków zwykle zamieszkuje, lub
  • • składający wniosek zwykle zamieszkuje, jeśli mieszkał tam przynajmniej rok bezpośrednio przed złożeniem wniosku, lub
  • • składający wniosek zwykle zamieszkuje, jeśli mieszkał tam przynajmniej sześć miesięcy bezpośrednio przed złożeniem wniosku i jest albo obywatelem danego państwa członkowskiego albo, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, ma tam „miejsce stałego zamieszkania”;
ROZWÓD Z OBYWATELEM SPOZA UE

Jeśli małżonek jest cudzoziemcem spoza Unii Europejskiej, to ustalając kraj, w którym powinno toczyć się postępowanie sądowe należy sięgnąć do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 1103(1) k.p.c. sąd polski będzie właściwy gdy:

  • • oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
  • • małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
  • • małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Należy pamiętać, że w powyższych przypadkach sprawa może się toczyć również w innym kraju. W sytuacji, gdy małżonkowie złożą pozwy rozwodowe w różnych państwach wówczas istotne jest w którym kraju jako pierwszym zostało wszczęte postępowanie, ponieważ to właśnie tam będzie toczyła się sprawa.

PRAWO WŁAŚCIWE DLA ROZWODU Z CUDZOZIEMCEM

Ustalenie, że sprawa będzie mogła się toczyć przed polskim sądem nie oznacza, że sąd zawsze będzie stosował polskie prawo. Może bowiem dojść do takiej sytuacji, że zgodnie z powyższymi regułami sprawa trafi do sądu polskiego, ale zastosowanie znajdzie prawo materialne innego kraju.

Zgodnie z ustawą prawo prywatne międzynarodowe rozwiązanie małżeństwa podlega wspólnemu prawu ojczystemu małżonków z chwili żądania rozwiązania małżeństwa. W razie braku wspólnego prawa ojczystego małżonków właściwe jest prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa miejsce zamieszkania, a jeżeli małżonkowie nie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa wspólnego miejsca zamieszkania - prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mieli ostatnio miejsce wspólnego zwykłego pobytu, jeżeli jedno z nich ma w nim nadal miejsce zwykłego pobytu. Jeśli nie da się ustalić prawa właściwego według powyższych reguł, to do rozwiązania małżeństwa stosuje się prawo polskie.

Potrzebujesz dodatkowej pomocy prawnej? Masz pytania dotyczące rozwodu, napisz do mnie!

  1. Photo by Eric Ward on Unsplash ↩